55 951
redigeringer
satt inn bilde
(manuell peikar til forside:josted) |
(satt inn bilde) |
||
| (11 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Forside|Jostedalen}} | {{Forside|Jostedalen}} | ||
<onlyinclude>{{Thumb|Knudsen-Nigardsbreen.jpg|Nærleiken til breen har alltid prega livet i Jostedalen. Her [[Nigardsbreen]] fotografert av Knud Knudsen mellom 1895 og 1902.}} | |||
'''[[Jostedal]]''' (''Jostedalen, Justedalen, Jøstedalen'') er ei bygd og ein tidlegare [[kommune]] i [[Sogn og Fjordane fylke]], som i [[1963]] vart ein del av nye [[Luster kommune]]. Jostedal er òg namnet på eit [[kyrkjesokn]], og det var namnet på eit [[prestegjeld]] fram til 2004. I dag omfattar skulekrinsen Jostedal den tidlegare kommunen. Bygda er særleg kjend for segna om [[Jostedalsrypa]] og for [[Jostedalsbreen]], spesielt [[Nigardsbreen]]. </onlyinclude> | |||
==Dalføret og bygda Jostedalen== | |||
[[Fil:No-nb digibok 2014091028002 0121 1.jpg|miniatyr|400x400pk|Isbre i Jostedalen. Illustrasjon henta frå boka "Norsk Prospect-Samling" av P. F. Wergmann, utg. 1833-1836.]] | |||
Dalføret Jostedalen munnar ut i [[Sognefjorden]] ved [[Gaupne]]. Hovuddalføret går nord-sør og deler seg kring 50 km frå [[Gaupne]] og 10 km etter den siste busetnaden ([[Fåberg (Jostedalen)|Fåberg]]) i Sprongdalen og Stordalen. Dei nedste grendene og gardane i dalføret har ikkje vorte rekna til ''bygda'' Jostedalen og har aldri høyrt til Jostedal prestegjeld/kommune/skulekrins - det gjeld frå sør [[Gaupne]], [[Røneid (Gaupne)|Røneid]], [[Stegagjerde]], [[Leirmo (Gaupne)|Leirmo]] og [[Alsmo (Gaupne)|Alsmo]], og sidedalane [[Leirdal (Gaupne)|Leirdalen]] og [[Vigdal (Gaupne)|Vigdalen]]. | Dalføret Jostedalen munnar ut i [[Sognefjorden]] ved [[Gaupne]]. Hovuddalføret går nord-sør og deler seg kring 50 km frå [[Gaupne]] og 10 km etter den siste busetnaden ([[Fåberg (Jostedalen)|Fåberg]]) i Sprongdalen og Stordalen. Dei nedste grendene og gardane i dalføret har ikkje vorte rekna til ''bygda'' Jostedalen og har aldri høyrt til Jostedal prestegjeld/kommune/skulekrins - det gjeld frå sør [[Gaupne]], [[Røneid (Gaupne)|Røneid]], [[Stegagjerde]], [[Leirmo (Gaupne)|Leirmo]] og [[Alsmo (Gaupne)|Alsmo]], og sidedalane [[Leirdal (Gaupne)|Leirdalen]] og [[Vigdal (Gaupne)|Vigdalen]]. | ||
| Linje 32: | Linje 32: | ||
==Jostedal kommune== | ==Jostedal kommune== | ||
Jostedal kommune vart oppretta med [[formannskapslovene]] i [[1837]]. 1. januar 1963 vart Jostedal kommune som då hadde eit innbyggjartal på 796, slegen saman med [[Hafslo]] og [[Luster kommune|Luster]] kommunar til den nye Luster kommune.<ref name="Juvkvam">[http://www.ssb.no/emner/00/90/rapp_9913/rapp_9913.pdf «Historisk oversikt over endringer i kommune- og fylkesinndelingen» av Dag Juvkvam for Statistisk sentralbyrå.]</ref> | [[Jostedal kommune]] vart oppretta med [[formannskapslovene]] i [[1837]]. 1. januar 1963 vart Jostedal kommune som då hadde eit innbyggjartal på 796, slegen saman med [[Hafslo]] og [[Luster kommune|Luster]] kommunar til den nye Luster kommune.<ref name="Juvkvam">[http://www.ssb.no/emner/00/90/rapp_9913/rapp_9913.pdf «Historisk oversikt over endringer i kommune- og fylkesinndelingen» av Dag Juvkvam for Statistisk sentralbyrå.]</ref> | ||
Jostedal kommune og Jostedal prestegjeld hadde same geografiske utbreiing så langt attover ein kjenner til og fram til kommunesamanslåinga i 1963. | Jostedal kommune og Jostedal prestegjeld hadde same geografiske utbreiing så langt attover ein kjenner til og fram til kommunesamanslåinga i 1963. | ||
| Linje 48: | Linje 48: | ||
==Folketalsutvikling== | ==Folketalsutvikling== | ||
{{thumb|Folketal Jostedalen 1760-1963.jpg|Folketal i Jostedal 1760–1963.}} | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
| Linje 136: | Linje 136: | ||
==Litteratur== | ==Litteratur== | ||
*Laberg, Jon: «Jostedal. Ei stutt utgreiding um bygdi og folket der.» I: ''Tidsskrift utgjeve av Historielaget for Sogn'', 1939, 1944 og 1948 ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=300 digital utgåve, Jostedal historielag]) | *Laberg, Jon: «Jostedal. Ei stutt utgreiding um bygdi og folket der.» I: ''Tidsskrift utgjeve av Historielaget for Sogn'', 1939, 1944 og 1948 ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=300 digital utgåve, Jostedal historielag]) | ||
*Øyane, Lars E.: ''Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune.'' (Bd. 5). Luster kommune. Gaupne 1994 | *Øyane, Lars E.: ''Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune.'' (Bd. 5). Luster kommune. Gaupne 1994 {{Nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008020701034}} | ||
*Espe, Alfred: ''Jostedalen. Frå istid til sjølveigartid.'' Jostedal historielag. Jostedalen 2002 | *Espe, Alfred: ''Jostedalen. Frå istid til sjølveigartid.'' Jostedal historielag. Jostedalen 2002 | ||
*Øvregard, Kåre, Asbjørg Ormberg og Oddmund L. Hoel. ''Jostedal kyrkje. Fakta, segn og soge gjennom 350 år.'' Skald. Leikanger 2010 | *Øvregard, Kåre, Asbjørg Ormberg og Oddmund L. Hoel. ''Jostedal kyrkje. Fakta, segn og soge gjennom 350 år.'' Skald. Leikanger 2010 | ||
| Linje 142: | Linje 142: | ||
[[Kategori:Jostedalen| ]] | [[Kategori:Jostedalen| ]] | ||
[[Kategori:Grender og bygdelag]] | |||
[[Kategori:Luster kommune]] | [[Kategori:Luster kommune]] | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||
{{nn}} | |||