Veiledere, Administratorer, Skribenter
4 496
redigeringer
meir om skatten
(meir om skatten) |
|||
| Linje 26: | Linje 26: | ||
<onlyinclude>I somme versjonar av segna om [[Jostedalsrypa]], vert det hevda at ho kom frå garden [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]]. </onlyinclude> | <onlyinclude>I somme versjonar av segna om [[Jostedalsrypa]], vert det hevda at ho kom frå garden [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]]. </onlyinclude> | ||
<onlyinclude>I vest ligg [[Nigardsbreen]] som fram mot 1750 valda ein større naturkatastrofe for dei tre Mjølver-bruka. </onlyinclude> | <onlyinclude>I vest ligg [[Nigardsbreen]] som fram mot 1750 valda ein større naturkatastrofe for dei tre opphavlege Mjølver-bruka. [[Nigard (Jostedalen)|Nigard]] vart i 1742 heilt stroken av matrikkelen og [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]] fekk skylda kraftig sett ned. Berre [[Mjølver (Jostedalen)|Mjølver]] var nokolunde uskadd.</onlyinclude> | ||
==Ein bra gard== | ==Ein bra gard== | ||
<onlyinclude>På den fyrste skattelista etter øydetida (1596) er det to brukarar i ''Mieluer'', ''Las'' og ''Anders'', som kvar betalte 18 merker smør | <onlyinclude>På den fyrste skattelista etter øydetida (1596) er det to brukarar i ''Mieluer'', ''Las'' og ''Anders'', som kvar betalte 18 merker smør og½ pund ost til presten. I skattelistene frå 1596, 1600 og 1603 er det nemnt to brukarar. Den neste bevarte skattelista frå 1611 har tre brukarar. | ||
<onlyinclude>Skattelistene tidleg på 1600-talet vitnar om at Mjølver var den største garden i heile dalen når ein reknar dei tre bruka i lag. | Frå leidangsskatten 1617 til 1640-åra er det nemnt fire brukarar mange år, og listene over pengeskatten på same tida fortel at det mange år var tre bønder og ein øydegardsmann/husmann. Men berre tre bruk i Mjølver betalte leiglendingsskatt frå jostedalsbøndene byrja med det i 1627/28, og matriklane frå 1647, 1666 og 1723 (utkast) hadde tre bruk.</onlyinclude> | ||
<onlyinclude>Skattelistene tidleg på 1600-talet vitnar om at Mjølver var den største garden i heile dalen når ein reknar dei tre bruka i lag. Frå 1627/28 til 1642 hadde Mjølver ei samla smørskyld på 4 laupar og 12 merker. Nigardsbredalen må såleis ha vore frodig beite- og slåttemark før [[Nigardsbreen]] skaut seg fram utover 16- og 1700-talet. </onlyinclude> | |||
Det samla skyldtalet vart så nedsett i fleire omgangar til det i matrikkelen frå 1666 vart liggjande på 2 laupar smør. | |||
Listene over leidangsskatten frå 1611 og nokre tiår framover fortel at bruka i Mjølver stod for 14-15 % av det samla skyldtalet for Jostedalen, men Mjølver tapte gradvis terreng i høve til resten av dalen. I 1647-matrikkelen stod Mjølver-bruka for kring 10 % av det samla skyldtalet, i 1666-matrikkelen kring 7 %, og i matrikkelutkastet frå 1723 kring 6 %. Etter øydeleggingane til Nigardsbreen var Mjølver etter 1742 nede i berre 3 % av det samla skyldtalet for Jostedalen. I 1838-matrikkelen var dette auka til drygt 5 %.<ref>Tala er basert på ein upublisert gjennomgang av skattelistene, gjort av [[Bruker:Oddloho|Oddmund L. Hoel]]</ref> | |||
==Bruka== | ==Bruka== | ||