Mikkel Nilsson: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
m (redigert defsort)
 
(17 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
'''Mikkel Nilsson''' (fødd kring 1595<ref>Øyane 1994, s. 326</ref> og død 1634<ref>[http://da2.uib.no/cgi-win/WebBok.exe?slag=lesside&bokid=ksluster&sideid=159&storleik=100 Kyrkjestolen 1634], Digitalarkivet</ref>) var sokneprest i Jostedal prestegjeld. Han skal ha vore son av sokneprest Nils Mikkelsen i Luster og kapellan hjå far sin frå 1618, og sokneprest i Jostedalen frå 1621.<ref>Hatting c1775, s. 113, attgjeve i seinare framstillingar, men uklårt kjeldegrunnlag</ref> Mikkel er nemnd som sokneprest i eit brev frå 1625.<ref>Brev 1.8.1625 frå biskop Nils Påske ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=199 digital utgåve]), jf. Øvregard m.fl. 2010, s. 175f</ref> I brevet får allmugen i Jostedalen ein kraftig oppstrammar for å ha stelt dårleg med presten Mikkel. Dei har nekta å frakte kornet hans opp frå sjøen, og dei har nekta han degnemæla som han etter kallsbrevet hadde krav på. Kyrkjestolen nemner han som kyrkjeombodsmann 1631-1634.  
'''Mikkel Nilsson''' (fødd kring 1595<ref>Øyane 1994, s. 326</ref> og død 1634 eller 1635<ref>[http://da2.uib.no/cgi-win/WebBok.exe?slag=lesside&bokid=ksluster&sideid=159&storleik=100 Kyrkjestolen 1634, fol. 164b], Digitalarkivet</ref>) var [[sokneprest]] i [[Jostedalen]]. Albert Hatting skriv at han var son av sokneprest [[Nils Mikkelsen]] i [[Luster]] og [[kapellan]] hjå far sin frå 1618, og sokneprest i Jostedalen frå 1621.<ref>Hatting c1775, s. 113, attgjeve i seinare framstillingar (t.d. Lampe 1896, s. 1), men uklårt kjeldegrunnlag</ref>  
 
Mikkel er nemnd i tiendmanntalet 1620-21 der det står at slottsherren (over Bergenhus) har løyvt "Prestenn ... Her Miekell" [[Leksikon:Kongetiende|kongetienda]]. Det same er tilfelle i manntala for 1626-27 og 1627-28, som seier at grunnen er "megen Ringe Rente och Indkombst" i prestekallet.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1928 Kongetienda 1620, 1626 og 1627] (Jostedal historielag)</ref> Manntalet for 1619 er tapt, og i 1618-manntalet var han ikkje sokneprest. Han må såleis ha vorte sokneprest i Jostedalen ca 1620 utan at det kan tidfestast nøyaktig. Mikkel har truleg fått kongetienda fram til 1632. Etter å ha vore fråverande i tiendemanntala i lensrekneskapane, er Jostedalen igjen komen inn att i manntalet over kongetienda for 1. mai 1632 til 1. mai 1633 (under Hafslo prestegjeld).<ref>[http://www.arkivverket.no/URN:db_read/rk/13973/4 Tiendemanntal for Sogn 1632-33] (Digitalarkivet)</ref>
 
Dei fattigslege tilhøva sokneprest Mikkel levde under, kjem tydeleg fram i kartlegginga av kyrkje- og prestebordsinntektene i 1624-26. Her går det fram at fleire kyrkjer i Sogn ytte korn av kyrkjetienda "thill en fattige Prestemands Vnederholdning i Jøstedallen", og inntektene til soknepresten vert oppsummert som 1/2 laup smør eller 4 melar korn frå kvar av dei 21-23 gardbrukarane og 10 tønner korn frå dei andre kyrkjene i Sogn. Jostedalen vert her omtala som eit kapell under Luster prestegjeld.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=2354 Kyrkje- og presteinntekter (1624-26)] (Jostedal historielag)</ref>
 
Ei viktig kjelde frå Mikkel si tid som sokneprest er eit brev frå 1625.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=199 Brev 1.8.1625 frå biskop Nils Påske] (Jostedal historielag), jf. Øvregard m.fl. 2010, s. 175f</ref> I brevet får allmugen i Jostedalen ein kraftig oppstrammar for å ha stelt dårleg med presten Mikkel. Dei har nekta å frakte kornet hans opp frå sjøen, og dei har nekta han degnemæla (sjå [[Leksikon:Degn|degn]]) som han etter kallsbrevet hadde krav på.  
 
I kyrkjestolen er han nemnd som [[kyrkjeombodsmenn i Jostedalen|kyrkjeombodsmann]] 1631-1634. Han døydde i løpet av rekneskapsåret som vara frå 1. mai 1634 til 1. mai 1635.  


==Notar==
==Notar==
Linje 6: Linje 14:
==Litteratur==
==Litteratur==
*Hatting, Albert. (c1775). ''Forsøg til en Præste-Historie, eller nogenlunde Efterretning om det Bergenske Clerisie fra Reformationen til værende Tiid.'' (Tredie Deel.) Utrykt manuskript, Nasjonalbiblioteket i Oslo, Ms.4° 57. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1080 digital utgåve, Jostedal historielag])
*Hatting, Albert. (c1775). ''Forsøg til en Præste-Historie, eller nogenlunde Efterretning om det Bergenske Clerisie fra Reformationen til værende Tiid.'' (Tredie Deel.) Utrykt manuskript, Nasjonalbiblioteket i Oslo, Ms.4° 57. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1080 digital utgåve, Jostedal historielag])
*Lampe, Johan Fredrik. (1896). ''Bergens stifts biskoper og præster efter reformationen. Biografiske efterretninger.''  (Bd. 2). Kristiania: Cammermeyer. ([http://da2.uib.no/cgi-win/WebBok.exe?slag=lesside&bokid=lampe&sideid=466&storleik= digital utgåve, Digitalarkivet])
*Lampe, Johan Fredrik. (1896). ''Bergens stifts biskoper og præster efter reformationen. Biografiske efterretninger.''  (Bd. 2). Kristiania: Cammermeyer, s. 1. ([http://da2.uib.no/cgi-win/WebBok.exe?slag=lesside&bokid=lampe&sideid=466&storleik= digital utgåve, Digitalarkivet])
*Øyane, Lars E. (1994). ''Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune.''  (Bd. 5). Gaupne: Luster kommune.([http://www.nb.no/utlevering/nb/3e0d6828c2b4d539b4d38892e2274895#&struct=DIV358 digital utgåve, NBdigital])
*Øyane, Lars E. (1994). ''Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune.''  (Bd. 5). Gaupne: Luster kommune.([http://www.nb.no/utlevering/nb/3e0d6828c2b4d539b4d38892e2274895#&struct=DIV358 digital utgåve, NBdigital])
*Øvregard, Kåre, Asbjørg Ormberg, og Oddmund L. Hoel. (2010). ''Jostedal kyrkje. Fakta, segn og soge gjennom 350 år.'' Leikanger: Skald forlag.
*Øvregard, Kåre, Asbjørg Ormberg, og Oddmund L. Hoel. (2010). ''Jostedal kyrkje. Fakta, segn og soge gjennom 350 år.'' Leikanger: Skald forlag.
Linje 15: Linje 23:
Forgjengar=[[Jens Jonasson]]|
Forgjengar=[[Jens Jonasson]]|
Kva=[[Prestar i Jostedalen]]|
Kva=[[Prestar i Jostedalen]]|
Startår=ca [[1621]]|
Startår=ca [[1620]]|
Sluttår=ca [[1635]]|
Sluttår=ca [[1634]]|
Etterfølgjar=[[Otto Hansson Ravn]]}}
Etterfølgjar=[[Otto Hansson Ravn]]}}
{{Sluttboks}}
{{Sluttboks}}


[[Kategori:Jostedalen]]
[[Kategori:Jostedalen]]
[[Kategori:Personer fra Luster kommune]]
[[Kategori:Personer]]
[[Kategori:Prester i Sogn og Fjordane]]
[[Kategori:Luster kommune]]
[[Kategori:Prester]]
{{nn}}
{{DEFAULTSORT:Nilsson, Mikkel}}

Nåværende revisjon fra 19. mar. 2024 kl. 10:19

Mikkel Nilsson (fødd kring 1595[1] og død 1634 eller 1635[2]) var sokneprest i Jostedalen. Albert Hatting skriv at han var son av sokneprest Nils Mikkelsen i Luster og kapellan hjå far sin frå 1618, og sokneprest i Jostedalen frå 1621.[3]

Mikkel er nemnd i tiendmanntalet 1620-21 der det står at slottsherren (over Bergenhus) har løyvt "Prestenn ... Her Miekell" kongetienda. Det same er tilfelle i manntala for 1626-27 og 1627-28, som seier at grunnen er "megen Ringe Rente och Indkombst" i prestekallet.[4] Manntalet for 1619 er tapt, og i 1618-manntalet var han ikkje sokneprest. Han må såleis ha vorte sokneprest i Jostedalen ca 1620 utan at det kan tidfestast nøyaktig. Mikkel har truleg fått kongetienda fram til 1632. Etter å ha vore fråverande i tiendemanntala i lensrekneskapane, er Jostedalen igjen komen inn att i manntalet over kongetienda for 1. mai 1632 til 1. mai 1633 (under Hafslo prestegjeld).[5]

Dei fattigslege tilhøva sokneprest Mikkel levde under, kjem tydeleg fram i kartlegginga av kyrkje- og prestebordsinntektene i 1624-26. Her går det fram at fleire kyrkjer i Sogn ytte korn av kyrkjetienda "thill en fattige Prestemands Vnederholdning i Jøstedallen", og inntektene til soknepresten vert oppsummert som 1/2 laup smør eller 4 melar korn frå kvar av dei 21-23 gardbrukarane og 10 tønner korn frå dei andre kyrkjene i Sogn. Jostedalen vert her omtala som eit kapell under Luster prestegjeld.[6]

Ei viktig kjelde frå Mikkel si tid som sokneprest er eit brev frå 1625.[7] I brevet får allmugen i Jostedalen ein kraftig oppstrammar for å ha stelt dårleg med presten Mikkel. Dei har nekta å frakte kornet hans opp frå sjøen, og dei har nekta han degnemæla (sjå degn) som han etter kallsbrevet hadde krav på.

I kyrkjestolen er han nemnd som kyrkjeombodsmann 1631-1634. Han døydde i løpet av rekneskapsåret som vara frå 1. mai 1634 til 1. mai 1635.

Notar

  1. ↑ Øyane 1994, s. 326
  2. ↑ Kyrkjestolen 1634, fol. 164b, Digitalarkivet
  3. ↑ Hatting c1775, s. 113, attgjeve i seinare framstillingar (t.d. Lampe 1896, s. 1), men uklårt kjeldegrunnlag
  4. ↑ Kongetienda 1620, 1626 og 1627 (Jostedal historielag)
  5. ↑ Tiendemanntal for Sogn 1632-33 (Digitalarkivet)
  6. ↑ Kyrkje- og presteinntekter (1624-26) (Jostedal historielag)
  7. ↑ Brev 1.8.1625 frå biskop Nils Påske (Jostedal historielag), jf. Øvregard m.fl. 2010, s. 175f

Litteratur

  • Hatting, Albert. (c1775). Forsøg til en Præste-Historie, eller nogenlunde Efterretning om det Bergenske Clerisie fra Reformationen til værende Tiid. (Tredie Deel.) Utrykt manuskript, Nasjonalbiblioteket i Oslo, Ms.4° 57. (digital utgåve, Jostedal historielag)
  • Lampe, Johan Fredrik. (1896). Bergens stifts biskoper og præster efter reformationen. Biografiske efterretninger. (Bd. 2). Kristiania: Cammermeyer, s. 1. (digital utgåve, Digitalarkivet)
  • Øyane, Lars E. (1994). Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune. (Bd. 5). Gaupne: Luster kommune.(digital utgåve, NBdigital)
  • Øvregard, Kåre, Asbjørg Ormberg, og Oddmund L. Hoel. (2010). Jostedal kyrkje. Fakta, segn og soge gjennom 350 år. Leikanger: Skald forlag.
  • Prestar i Jostedalen ca 1300-1395 (Jostedal historielag)


Forgjengar:
 Jens Jonasson  		Prestar i Jostedalen
(ca 1620–ca 1634)
 Etterfølgjar:
 Otto Hansson Ravn 
Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Mikkel_Nilsson&oldid=2151088»